De strijd van Albert Heijn tegen voedselverspilling
Voedselverspilling is een wereldwijde crisis, waarbij alleen al in Nederland jaarlijks zo’n 2 miljoen ton wordt weggegooid – genoeg om de bevolking maandenlang te voeden. Als de grootste supermarkt van het land neemt Albert Heijn het voortouw met innovatieve strategieën om dit tegen te gaan, met als doel de eigen operationele verspilling in 2030 te halveren. Door middel van AI-technologie, slimme tactieken in de winkel en tools voor consumenten, praat AH niet alleen over duurzaamheid, maar levert het ook resultaten. Het Duurzaamheidsverslag toont een vermindering van 12% in de verspilling binnen de hele keten, waardoor duizenden tonnen afval zijn voorkomen. Maar hoe doen ze dat precies, en wat is de echte impact? Dit artikel duikt dieper in de veelzijdige aanpak van AH, van voorspellende algoritmes tot dagelijkse ‘hacks’ voor de consument.
AI-gestuurde prognoses en voorraadoptimalisatie
De kern van AH’s arsenaal tegen verspilling is kunstmatige intelligentie, in samenwerking met Microsoft Azure, om de vraag met uiterste precisie te voorspellen. Dit systeem analyseert verkoopdata, weerspatronen en zelfs feestdagen om de voorraadniveaus aan te passen en overbestellingen te voorkomen. Als er bijvoorbeeld een hittegolf wordt voorspeld, verhoogt de AI de voorraad ijs en verlaagt die van soepen, waardoor bederf in de testwinkels met tot wel 25% afneemt.
De technologie wordt ook ingezet voor dynamische prijsstelling: producten die de houdbaarheidsdatum naderen, krijgen automatisch een afprijzing, soms tot wel 50%, zodat ze worden verkocht voordat ze bederven. In 2024 werd hiermee meer dan 15.000 ton voedsel van de afvalberg gered, wat neerkomt op een teruggewonnen waarde van €50 miljoen. Wat er verandert? Ook leveranciers profiteren: AH deelt AI-inzichten om de productie te verfijnen, wat een rimpeleffect in de hele toeleveringsketen creëert. De eerste proeven in stedelijke locaties zoals Amsterdam zijn veelbelovend, hoewel de volledige uitrol naar alle 1.000+ winkels nog gaande is.
Het Overblijvers-programma: Afprijzingen die een verschil maken
Een van de meest zichtbare initiatieven van AH is “Overblijvers,” waarbij producten die de houdbaarheidsdatum naderen met korting op een opvallende plek worden aangeboden. Denk aan vers brood met 35% korting of groenten voor een prikkie. Het programma richt zich op categorieën met veel verspilling, zoals groente, fruit en zuivel, die goed zijn voor 40% van de verspilling in de retail.
Het programma, dat in 2022 in de hele keten werd gelanceerd, is nu in elke reguliere AH-winkel te vinden, waarbij app-meldingen gebruikers in realtime informeren over de aanbiedingen. In combinatie met de samenwerking met het WNF (Wereld Natuur Fonds) sluiten de Overblijvers aan bij het doel om de ecologische voetafdruk van het voedselsysteem te halveren, met de nadruk op principes van de circulaire economie. De impactcijfers zijn indrukwekkend: in 2024 werden 10 miljoen artikelen gered, wat een uitstootbesparing oplevert die gelijkstaat aan 5.000 autoritten rond de evenaar. Voor consumenten is het een win-winsituatie: betaalbare toegang tot kwalitatief goed voedsel terwijl je de verspilling thuis vermindert. Om nog meer te besparen, kun je soms extra korting krijgen met een scanbare code die je bijvoorbeeld kunt vinden op bonuskaarta.nl.
App-functies die consumenten in hun kracht zetten
AH breidt de strijd uit naar je broekzak via de app, en verandert gebruikers in helden tegen verspilling. De “Scan & Kook”-functie scant restjes uit je koelkast en genereert recepten, waardoor de persoonlijke verspilling voor actieve gebruikers met naar schatting 20% daalt. Een slappe wortel scannen? Je krijgt een soepidee met toevoegingen die je met één tik aan je boodschappenlijst kunt toevoegen, allemaal gekoppeld aan producten die op voorraad zijn.
Maaltijdplanningstools dragen hier verder aan bij door menu’s voor te stellen die weinig afval opleveren, zoals het gebruik van hele ingrediënten in meerdere maaltijden. Premium-leden krijgen bonussen zoals 10% korting op groente en fruit, wat stimuleert om groot in te kopen zonder angst voor bederf. Traceerbaarheid voegt nog een laag toe: door eieren te scannen, ontdek je productiedetails, wat helpt bij het kiezen van langer houdbare opties. Gezamenlijk hebben deze functies duurzaam winkelgedrag gestimuleerd, waarbij app-gebruikers melden dat ze thuis 15% minder verspillen.
Samenwerkingen en inspanningen in het bredere ecosysteem
Samenwerking is cruciaal – de samenwerking van AH met het WNF richt zich op systemische verandering, van boer tot bord. Dit omvat trainingen voor leveranciers over verspillingsminimaliserende praktijken, zoals geoptimaliseerde oogstmethoden voor bananen, wat de verliezen vóór de winkel met 18% vermindert. Donaties aan de gemeenschap spelen ook een rol: niet-verkochte, eetbare producten gaan naar voedselbanken, wat in 2024 goed was voor 5 miljoen maaltijden.
Op het gebied van verpakkingen vermindert de overstap van AH naar 80% recyclebare materialen afval bij de bron, met een jaarlijkse plasticreductie van 4.500 ton. Deze inspanningen zijn gekoppeld aan de B Corp-certificering, die de vooruitgang door derden laat verifiëren. Wereldwijd versterkt moederbedrijf Ahold Delhaize dit door best practices in heel Europa te delen.
Uitdagingen, meetbare impact en de weg vooruit
Ondanks de successen blijven er uitdagingen. De complexiteit van de toeleveringsketen maakt dat de Scope 3-verspilling (van leveranciers) moeilijker te beheersen is, goed voor 70% van het totaal bij AH. Economische druk kan verleiden tot het nemen van kortere routes, en landelijke winkels lopen achter in de adoptie van AI. Toch zijn de resultaten concreet: de uitstoot door verspilling daalde in 2024 met 15%, en uit consumentenonderzoek blijkt dat 60% van de klanten nu prioriteit geeft aan producten die verspilling tegengaan.
Vooruitkijkend is AH van plan om het aantal kassaloze winkels uit te breiden, waar AI fouten en overmatige voorraad minimaliseert. Tegen 2026 streven ze naar nul operationele voedselverspilling door meer datagestuurde tools in te zetten. Voor een echte transformatie is de deelname van de consument cruciaal – kies voor die afprijzingen en app-recepten om het effect te versterken.
De initiatieven van Albert Heijn bewijzen dat de strijd tegen voedselverspilling winstgevend en praktisch kan zijn, door technologie te combineren met alledaagse acties voor blijvende verandering. De volgende keer dat je bij AH bent, pak dan een Overblijver mee. Je bespaart niet alleen geld, maar je bent ook onderdeel van de oplossing.
